Economische keuzes hebben grote gevolgen voor menselijk welzijn. Denk aan de conjunctuur, de arbeidsmarkt en de woningmarkt. Welke rol neemt de overheid in en hoe kan zij zorgen voor stabiliteit en vooruitgang? Transities zoals vergroening, vergrijzing, digitalisering en geopolitieke ontwikkelingen stellen de overheid daarbij voor extra uitdagingen. Wij dragen bij met onderzoek en analyse.
Hieronder lees je meer over:
Macro-economie
Begrotingsbeleid
Ons begrotingsbeleid functioneert onvoldoende. Bestaande technische kaders zorgen voor een gebrek aan investeringen in de toekomst, bijvoorbeeld in onderwijs of klimaat. Ook geeft de overheid te veel uit als het goed gaat en te weinig als het slecht gaat. Dit leidt ertoe dat crises worden verlengd en inflatie wordt aangewakkerd. Wij doen voorstellen voor nieuwe indicatoren en processen die leiden tot een betere afweging.
De baten van beleid worden vaak niet meegenomen in ramingen. Hierdoor krijgt de politiek de verkeerde ‘prijs’ van een maatregel voorgeschoteld. Gevolg is dat investeringen achterwege blijven en Nederland economische groei misloopt.
In dit policy paper geven wij een advies voor een nieuw begrotingsanker
In dit policy paper geven wij een advies voor het toekomstig kabinet over het te voeren begrotingsbeleid.
Woningmarkt
De Nederlandse woningmarkt zit op slot. Beleidsmakers, politici en economen zijn naarstig op zoek naar oplossingen. De effecten van beleid zijn complex en averechtse uitkomsten liggen op de loer. Deelbelangen voeren al snel de boventoon, wat de beleidsvorming bemoeilijkt. Wij geven inzichten in de effecten van het huidige beleid en doen suggesties voor verbeteringen.
Als gevolg van de Wet Betaalbare Huur is het WWS uitgebreid naar een groter deel van de private huurmarkt. Wij analyseren hoe de private woningvoorraad geraakt wordt door deze uitbreiding van de WWS-regulering.
De wet betaalbare huur grijpt fundamenteel in op de vrije huurmarkt. Wij analyseren de wet en verwachten dat jongeren, lagere inkomens en migranten aan het kortste eind trekken als de wet wordt ingevoerd.
Om de hoge huren in de vrije sector aan te pakken legt demissionair minister De Jonge de wet betaalbare huur voor aan de Tweede Kamer. Deze wet is volgens ons contraproductief. De woningnood wordt groter en ook lagere inkomens zijn de dupe.
Klimaat en natuur
Klimaatverandering is een van de grootste uitdagingen van onze tijd. Het efficiënt bestrijden van de klimaat- en natuurcrisis vraagt om een lange termijn focus en een goede afweging van kosten en baten. Huidige kaders en beleidsvormingsprocessen zijn daar nog niet altijd op ingericht. Wij leggen deze tekortkomingen bloot en doen aanbevelingen om klimaatbeleid effectiever vorm te geven.
Economische groei gaat gepaard met een langere levensverwachting, minder armoede en zelfs met geluk. Anderzijds gaat economische groei op dit moment gepaard met klimaatverandering. Kan deze link met klimaatbeleid worden doorbroken, of moeten we kiezen tussen klimaat en groei?
In dit rapport introduceren wij een afwegingskader om rekening te houden met het langetermijnverloop van weglekeffecten, ruimte te laten voor een hervorming van de economie en te redeneren vanuit het maatschappelijk wenselijke niveau van CO2-beprijzing.
Innovatie en industriepolitiek
Innovatie bepaalt de toekomst. Innovatie is de aanjager van productiviteit, een belangrijke factor voor ons toekomstig welzijn. Ook zorgt innovatie voor nieuwe producten en toepassingen die ons kunnen helpen met de uitdagingen waar we voor staan, zoals klimaatverandering, vergrijzing en mondiale onveiligheid. Wij onderzoeken de effectiviteit van het huidige innovatiebeleid en doen voorstellen voor verbetering.
Industriepolitiek is terug op de politieke agenda. Geopolitieke ontwikkelingen leiden tot een roep om overheidsinterventie in bepaalde sectoren of bedrijven. Het voeren van industriepolitiek is echter niet zonder risico’s. Wij schetsen de economische afwegingen en doen aanbevelingen voor het efficiënt vormgeven van industriepolitiek.
Het kabinet-Schoof werkt momenteel aan de oprichting van een Nationale Investeringsbank. Deze bank moet iets doen aan het gebrek aan financiering voor start-ups en scale-ups. Maar is er eigenlijk wel te weinig financiering?
Van de vaste commissie voor Financiën ontvingen wij het verzoek om een inventarisatie te maken van private investeringen die maatschappelijke baten dan wel schade (kunnen) veroorzaken en om mogelijke oplossingsrichtingen en bijbehorende handelingsperspectieven voor de Kamer te bespreken, rekening houdend met relevante Europese en internationale (geopolitieke) context.
Nederland en Europa werken vanwege de geopolitieke veranderingen aan het versterken van hun weerbaarheid. Dit is geen klassiek economisch beleidsterrein, maar het blijkt wel verrassend veel economische componenten te bevatten, en beleidsvragen waarbij economisch onderzoek kan helpen.
Voor hoogtechnologische bedrijven is talent het belangrijkst. Daarom moet Nederland haar vestigingsbeleid focussen op het aantrekken en opleiden van talent in plaats van het geven van belastingkortingen en subsidies.
Er wordt vaak opgeroepen tot het voeren van meer industriepolitiek. Maar welke problemen dat dient op te lossen, is vaak onduidelijk. Dit artikel laat zien wanneer het wel en niet nuttig is om industriepolitiek in te zetten.
Als EU-lidstaten ieder voor zich groene subsidies verstrekken, is dat nadelig voor kleine landen, stellen Jasper H. van Dijk en Luuk Schmitz.
Ook in de toekomst moet minimaal 10% van ons bbp uit de industrie komen, zo schrijft het kabinet in de nieuwe industrienota. Maar zo'n minimaal percentage stellen voor de industrie is onverstandig en berust op een misverstand.